Bijeenkomst Kansen voor wind in Zuid-Holland

Er is voldoende innovatiekracht voor haalbare projecten

Weerstand? Wet- en regelgeving? Matige business cases? Er zijn nog steeds veel energiecoöperaties in Zuid-Holland die zich niet laten ontmoedigen en aan de slag willen met opwek uit wind. En er zijn ook reële mogelijkheden. Dat bleek tijdens de goedbezochte bijeenkomst Kansen voor wind in Zuid-Holland op 24 september.

De avond begint een beetje in mineur. Paul van Egmond van de branchevereniging voor windenergie NedZero praat de deelnemers bij over de wet- en regelgeving, die zal worden aangescherpt naar aanleiding van het zogenoemde Nevele-arrest. Dat betekent meer belemmeringen voor de ontwikkeling van windparken. Zo gaat de norm voor geluid van 47 naar 45 decibel en wordt de externe veiligheidsnorm strenger. Zorgelijke ontwikkelingen volgens van Egmond. De afstandsnorm gaat omhoog naar 2 keer de tiphoogte van de molens, wat effectief betekent dat er minder locaties overblijven voor de ontwikkeling van windmolens. Slagschaduw was 17 dagen per jaar 20 minuten per dag toegestaan. Dat wordt nu maximaal 6 uur per jaar voor ‘slagschaduwgevoelige projecten’, zoals woningen. De nieuwe normen worden binnenkort voorgelegd aan de Tweede Kamer en dan worden ook de ingediende zienswijzen beantwoord. Naar verwachting treden de nieuwe regels in werking per 1 juli 2025. Vanuit de zaal komt de vraag of je risico’s niet kunt verminderen door goede inspectieprogramma’s. Van Egmond meent dat de risico’s met windmolens juist zijn afgenomen in de afgelopen jaren, dus dat extra inspectie niet nodig is. De nieuwe norm is in lijn met vergelijkbare projecten en het blijft mogelijk hier beredeneerd vanaf te wijken.

Zelf je prijsafspraken maken

Goed nieuws komt daarna uit Vlaardingen. Het project Oeverwind van de Windvogel en de Vlaardingse Energie Coöperatie leek op voorhand onhaalbaar. De locatie ligt immers op een beschermd dijklichaam, aldus Kjell Schippers van De Windvogel. Daar was ook nog eens sprake van vervuild havenslib én een rioolpersleiding. Dat alles vroeg om grote omzichtigheid bij de aanleg. Tot overmaat van ramp zorgde de oorlog in de Oekraïne voor stijgende rente en hoge staalprijzen, waardoor de business case erg lastig werd en er 35% eigen vermogen nodig was in plaats van 25%.
De oplossing kwam met het eenvoudige inzicht dat als de kosten omhoog gaan, ook de inkomsten moeten stijgen. Oeverwind had een ongunstig energiecontract en besloot de windturbine aan te sluiten op marktplaats Groendus, voor een combinatie van vast en variabel. Oeverwind verkoopt aan lokale afnemers die ze zelf selecteren: de gemeente, een zorginstelling en een bedrijf in de auto-industrie. Op gelijktijdig afnemen (op het moment dat er wordt opgewekt) kunnen de afnemers rekenen op een vaste prijs. In het afgelopen jaar kon zo 54% van de productie worden afgezet. Wat teveel wordt geproduceerd, gaat naar de APX. Het grote voordeel van deze constructie volgens Schippers: je kunt zelf prijsafspraken maken. In de toekomst hopen de coöperaties ook aan leden te gaan leveren en stroom uit zon te kunnen aanbieden.

WattHub

Een andere kans voor lokaal , rendabel leveren komt uit de Betuwe. Daar levert coöperatie Betuwewind direct vanaf hun windmolen- en zonnepark stroom aan een snellaadplein. De WattHub heeft maar liefst 42 laadpunten voor zwaar materieel, een unicum in de wereld. Grote aannemers zoals Van Oord en Dura Vermeer gebruiken het laadplein om bijvoorbeeld dijkverzwaring emissiearm te kunnen uitvoeren. Het laadplein is een stepping stone om een ecosysteem te bouwen rond je windmolens, aldus Ludovic Schuit van WattHub.

Omgaan met weerstand

De avond wordt afgesloten met een discussie over ieders hoofdpijndossier: weerstand. Volgens Arnoud Offermans van Energie Coöperatie Regio Rijnmond moet je er simpelweg rekening mee houden dat élk nieuw windproject wordt bevochten tot aan de Raad van State. Het is zaak je daardoor niet te laten ontmoedigen, maar op zoek te gaan naar medestanders. “We moeten autonoom worden in onze energievoorziening. Als energiecoöperaties kunnen wij mensen over de streep trekken.” Ludovic Schuit wijst erop dat weerstand vaak ontstaat vanuit gebrek aan kennis en dat het loont om te vertellen wat de feiten zijn. Het advies van Kjell Schippers is om goed te kijken welke zorgen er achter de weerstand zitten. Mensen zijn soms bang voor extra overlast omdat er bijvoorbeeld al veel herrie van een snelweg komt. Als je die deels kunt wegnemen met een geluidsscherm, opent dat wellicht mogelijkheden om toch een windproject in te passen.

Innovatiekracht

Is er toekomst voor wind in een volle provincie als Zuid-Holland? Zeker, luidt de conclusie, want er is voldoende innovatiekracht om projecten mogelijk en rendabel te maken, dat blijkt uit de voorbeelden van deze avond. De uitsmijter komt van Paul van Egmond, die erop wijst dat de energietransitie een middel is en geen doel op zich. Het eigenlijke doel is vele malen belangrijker: “Met elke windmolen die je niet neerzet, maak je het probleem van de toekomst van de wereld groter.”