Terugblik bijeenkomst Lokaal Eigendom in OER-projecten

Het programma Opwek van Energie op Rijksvastgoed (OER) biedt kansen voor energiecoöperaties om (zon)projecten met lokaal eigendom te realiseren. Het is ingewikkeld, maar het kan. Dat was de conclusie op 18 februari, tijdens een bijeenkomst voor Zuid-Hollandse energiecoöperaties en andere betrokkenen. Aansluiting bij een consortium vergroot de kansen op succes.

Hoe werkt het OER-programma

Swim Stigter van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) trapte de avond af met een toelichting op de Handreiking lokaal eigendom in OER-programma. Hij vertelde dat het Rijk geen energieprojecten ontwikkelt, maar wel grond ter beschikking stelt. Voor coöperaties betekent dit dat ze samen met marktpartijen kunnen optrekken zonder dat er een aanbesteding nodig is. Swim moedigde coöperaties aan om hun gemeenten te adviseren over de rol die ze willen spelen en met wie ze willen samenwerken. Heldere statuten en een professionele aanpak helpen hierbij.

Complexiteit en samenwerkingsvormen

Ewoud Kraaij, betrokken bij het OER-project Zonneroute A37 in Drenthe, ging in op de complexiteit van zo’n project. Het proces is langdurig—eerste opbrengsten worden pas rond 2030 verwacht—en vraagt (naast geduld) veel afstemming met verschillende partijen. Hij wees erop dat coöperaties vaak in een ‘gedwongen huwelijk’ met commerciële ontwikkelaars terechtkomen, maar dat dit niet per se negatief hoeft te zijn.

Bas de Jong van het Rijksvastgoedbedrijf en Simon Lubach van Rijkswaterstaat benadrukten daarnaast dat OER-projecten technisch en juridisch uitdagend zijn. Ze vonden het het meest logisch om een consortium te vormen met coöperatie, een beheerder als BAM of Heijmans en een commerciële ontwikkelaar. Je valt al af als je geen ervaring hebt. Ook adviseerden coöperaties om het proces niet ingewikkelder te maken dan nodig is.

Tips uit het panelgesprek en de werksessies

Tijdens een panelgesprek werd dieper ingegaan op de positie van energiecoöperaties binnen deze projecten. De A15 is momenteel het verst gevorderd, en het idee van een koepelcoöperatie kreeg veel aandacht. Ook werd besproken hoe gemeenten en Energie Samen Zuid-Holland energiecoöperaties kunnen ondersteunen in de professionaliseringsslag die nodig is om volwaardig mee te doen.

Een belangrijke conclusie uit de gesprekken was dat samenwerking en kennisdeling cruciaal zijn. Coöperaties moeten niet met elkaar concurreren, maar juist samen optrekken. Energie Samen Zuid-Holland kan hierin een verbindende rol spelen.

In de werksessie werd besproken hoe coöperaties nu verder kunnen. Enkele concrete vervolgstappen:

Investeer tijd in het opbouwen van relaties en zorg voor een gedeeld kennisniveau.
Werk als koepel coöperaties samen op een professionele manier en stem jullie visie en doelen goed met elkaar af. Kom samen op één lijn.
En heel belangrijk: gun elkaar alles en vier de successen!

Hoe nu verder

Menno van der Woude (Energie Samen Zuid-Holland) sloot de bijeenkomst af met een oproep om de stip op de horizon in het vizier te houden. Deze projecten zijn ingewikkeld, maar kunnen een belangrijke drager worden voor Local4Local. Doe dus een stap naar voren en ga samen aan de slag! Vertrouw daarbij op de kennis, professionaliteit en ervaring van het coöperatieve netwerk.

Ondertussen kunnen wij onze leden verder helpen. Denk aan: