Doorbraak voor energiegemeenschappen

Op 29 september 2025 heeft het kabinet de Kamerbrief over energiegemeenschappen naar de Tweede Kamer gestuurd. Hierin wordt de rol van energiegemeenschappen als ‘onmisbaar’ omschreven in de energietransitie en geeft het kabinet energiegemeenschappen ruimte en gerichte ondersteuning.

Voor Energie Samen en de coöperatieve beweging betekent deze brief een doorbraak: het kabinet ziet en ondersteunt de sleutelrol van bewoners en lokale ondernemers in de energietransitie en kondigt aan dat zij energiegemeenschappen verder gaat versterken bij hun organisatieopbouw. De Kamerbrief is een samenvatting én erkenning van de coöperatieve energietransitie en de waardevolle rol die wij samen met onze leden spelen in het energiesysteem. In de brief wordt omschreven hoe energiegemeenschappen zorgen voor lokaal eigenaarschap, het maatschappelijke draagvlak voor energiebesparing en de energietransitie vergroten, en slim innoveren om vraag en aanbod van energie goed op elkaar af te stemmen. Daarmee dragen wij niet alleen bij aan oplossingen voor netcongestie, maar ook aan een eerlijke verdeling van lusten en lasten.

In de brief staat verder dat het kabinet ervoor kiest om gericht te investeren in de kracht van energiegemeenschappen. De aangekondigde acties van het kabinet zijn:

• Versterking van provinciale en regionale koepels om energiegemeenschappen beter te ondersteunen bij de opbouw van een robuuste organisatie.
• Gesprekken faciliteren tussen energiegemeenschappen en andere partijen (zoals gemeenten, netbeheerders en woningcorporaties) om te komen tot onderling vertrouwen en duidelijke samenwerkingsafspraken, via het uitbreiden van het concept opgroeiruimte.
• Gemeenten ondersteunen bij het meewegen van de maatschappelijke waarde van energiegemeenschappen in aanbestedingen, via provinciale koepels.
• Gelijk stemrecht binnen de energiegemeenschap wordt een voorwaarde voor alle vormen van financiële ondersteuning.
• Provinciale leerkringen starten waarin energiegemeenschappen best practices uitwisselen over het bereiken van diverse doelgroepen.
• Waarde van opbouwwerk verkennen voor de energietransitie, samen met medeoverheden, het Nationaal Klimaat Platform (NKP) en maatschappelijke partners.
• Onderzoek naar succesfactoren en belemmeringen voor de realisatie van 50% lokaal eigendom bij hernieuwbare energieprojecten.
• Onderzoek naar een faciliterende partij die energiegemeenschappen kan ondersteunen bij het lokaal afstemmen van vraag en aanbod.
• Onderzoek naar belemmeringen voor warmtegemeenschappen, ter voorbereiding op een faciliterend kader.
• Verkenning aansluiting warmtegemeenschappen bij een waarborgfonds voor warmtenetten.
• Voortzetting van het local4local-programma, met ondersteuning voor het verder ontwikkelen van zeven pilots naar volwassen multicommodity energiehubs waarin bedrijventerreinen en woonwijken samen optrekken.

Vol vertrouwen vooruit 
Siward Zomer, voorzitter Energie Samen: “Deze brief ademt aan alle kanten vertrouwen en daadkracht van het Rijk dat lokale energiecoöperaties onmisbare partners zijn om de energietransitie mee uit te voeren. Dit vertrouwen en de erkenning voor Energie Samen als vertegenwoordiger van de sector, maakt ons zeer trots. Ik zie hoe mijn bevlogen collega’s en onze leden zich dagelijks inspannen om aan te tonen wat de toegevoegde waarde van een democratisch en rechtvaardig energiesysteem kan zijn. De erkenning hiervan door de Nederlandse overheid en het vertrouwen dat wij als partner nu krijgen om onze doelen verder te realiseren is een zeer groot compliment voor de hele sector. Wij zijn klaar voor deze nieuwe rol en kijken vol vertrouwen uit naar de toekomst. Een woord van dank namens mij, Energie Samen en al onze leden aan alle ambtenaren en de Minister voor deze heldere duidelijke en pragmatische visie.”

• De gehele kamerbrief lees je hier.

[bron: Energie Samen]